Jeszcze tylko 3 miesiące i tłumy turystów znowu zaczną przyjeżdżać do Bodrum. Będę tam i ja. To już mój trzeci rok w roli rezydenta i kolejny, który spędzę w Bodrum. O Bodrum wiem sporo, znam dobrze cały półwysep, większość hoteli, fajne miejsca i dobre restauracje. Natomiast turyści, którzy pojawiają się co roku w Turcji często nie wiedzą nic. I mam zamiar zacząć to zmieniać! Trochę po to, żeby mieć później mniej pracy, a trochę po to, żeby przybysze nie czuli się tak obco w nowym miejscu i żeby odważniej wychodzili z hoteli i zwiedzali okolicę.
Od teraz, aż do kwietnia, co jakiś czas będę pisać o Bodrum. Bardziej przewodnikowo, mniej życiowych historii i anegdotek. Do tego, na dole wpisu pojawiła się opcja pobrania przewodnika lub wydrukowania go bezpośrednio ze strony!
Polski turysto jadący do Bodrum! Mam nadzieję, że przed wyjazdem na wakacje trafisz na mojego bloga i przeczytasz co nieco z serii wpisów: “Wakacje w Bodrum”. Do zobaczenia na miejscu, (być może) Twoja rezydentka :)
Wakacje w Bodrum: Bodrum – informacje ogólne | PRZEWODNIK
Bodrum oznacza piwnicę, a dokładniej mieszkanie położone na poziomie poniżej parteru, bo takie w Turcji często występują. Jeszcze 20 lat temu Bodrum nie było znane, nie było w nim setek hoteli i nie kwitła w nim turystyka. Dzisiaj miasto nazywane jest tureckim Saint Tropez i uważa się je za najpiękniejsze w Turcji.
Plan miasta
Miasto Bodrum nie jest duże, odległości są tak niewielkie, że do każdego miejsca można dojść na piechotę. Co prawda plątanina wąskich uliczek może wyglądać na skomplikowaną, jednak w rzeczywistości bardzo łatwo się odnaleźć i trafić do celu. Jako główny punkt wypadowy można potraktować dworzec autobusowy, z którego w kilka minut dostać się można do ścisłego centrum, jakim jest port oraz Zamek Świętego Piotra.
UWAGA! Poniższe mapy są reklamą centrum handlowego Oasis i można je znaleźć w wielu punktach półwyspu – w informacji turystycznej, większych sklepach, hotelach oraz we wcześniej wymienionym centrum handlowym Oasis, który znajduje się na pograniczu miejscowości Gümbet oraz Konacık. Mapy są DARMOWE. Dodatkowo, zazwyczaj po wyjściu z samolotu na lotnisku Bodrum-Milas każdy przyjeżdżający turysta otrzymuje mapę miasta na powitanie.
Miasta na półwyspie Bodrum
– Bodrum – główny punkt półwyspu, w którym znajdują się jego najbardziej charakterystyczne i najbardziej turystyczne miejsca – Zamek Świętego Piotra wraz z mieszczącym się w nim Muzeum Archeologii Podwodnej, Mauzoleum Mauzolosa, Muzeum Morskie, teatr antyczny oraz pozostałości wieży osmańskiej. W samym centrum miasta znajduje się dworzec autobusowy (otogar), z którego można się dostać do każdego miejsca na półwyspie oraz w dalsze rejony Turcji. Zaraz obok otogaru mieści się bazar – największy, najdroższy i najbardziej turystyczny bazar na całym półwyspie. Warty zobaczenia jest również port oraz uliczki z bezpośrednim jego sąsiedztwie.
– Gümbet – 3 km od miasta Bodrum, około 38 km od lotniska Bodrum-Milas – jest to najbardziej imprezowa część półwyspu, znana z ulicy barowej, do której wieczorami kierują się tłumy turystów. Poza rozrywką w centrum miejscowości można zrobić zakupy – znajduje się tam kilkadziesiąt sklepów z pamiątkami i “oryginalnymi” markami. Wzdłuż linii brzegowej zatoki ciągnie się piaszczysta plaża, przy której skorzystać można z oferowanych tam sportów wodnych. Ważnym punktem miejscowości Gümbet jest Brama Myndos, czyli jedna z bram starożytnego Halikarnasu, przy której zobaczyć można antyczną fosę, grobowce oraz współczesny turecki cmentarz. Przy trasie między Bodrum a Gümbetem (krótszej, prowadzącej przez miejscowość Bardakçı) znajdują się pozostałości osmańskich wiatraków oraz pochodzące z tego samego okresu zbiorniki wodne – gümbety, od których pochodzi nazwa miejscowości Gümbet. >>> Więcej o miejscowości Gümbet TUTAJ.
– İçmeler – 3 km od miasta Bodrum, około 37 km od lotniska Bodrum-Milas – miejscowość zapoczątkowana została poprzez budowę w tym miejscu stoczni i portu, co w efekcie doprowadziło do osiedlania się w niej lokalnych robotników pracujących przy budowie statków. Obecnie jest to miejscowość turystyczna, z dużą ilością willi i hoteli oraz ciągle działającą stocznią. Na granicy miejscowości Bodrum i İçmeler znajduje się port, z którego odpływają katamarany oraz promy na wyspy greckie. Jadąc w głąb İçmeler można znaleźć kilka dzikich plaż oraz klify.
– Konacık – 5 km od miasta Bodrum, około 40 km od lotniska Bodrum-Milas – sąsiaduje z pobliskim Gümbetem i jest miejscowością, z której najłatwiej dotrzeć do Pedasy – pozostałości antycznego miasta.
– Torba – 8 km od miasta Bodrum, około 30 km od lotniska Bodrum-Milas – mała miejscowość, w której znajduje się kilka hoteli oraz mały port. Startują z niego różnego rodzaju rejsy statkami – połączone z plażowaniem, nurkowaniem oraz łowieniem ryb.
– Kaynar – 8 km od miasta Bodrum, około 30 km od lotniska Bodrum-Milas – Kaynar położony jest tuż przy drodze głównej prowadzącej z miasta Milas w głąb półwyspu. Jest to miejscowość, w której znaleźć można wyłącznie hotele.
– Bitez – 10 km od miasta Bodrum, około 45 km od lotniska Bodrum-Milas – miejscowość słynąca z pięknych plaż i przejrzystej wody. W pobliżu Bitezu, przechadzając się po pobliskich cyplach, można znaleźć piękne, nieodkryte miejsca i kamieniste plaże.
– Ortakent – 12 km od miasta Bodrum, około 47 km od lotniska Bodrum-Milas – podobnie jak Bitez, Ortakent jest miejscem o przepięknych plażach i widokach na pobliskie wysepki.
– Yalıçıftlık – 15 km od miasta Bodrum, około 40 km od lotniska Bodrum-Milas – to już tereny, w których przeważa wiejski krajobraz oraz gaje oliwne. Bardzo dobre miejsce, aby przyjrzeć się jak wygląda życie poza kurortem. Do tego otoczone jest wzgórzami i lasami, przez które przebiegają szlaki turystyczne. Przy wybrzeżu znajduje się kilka ukrytych plaż, jednak przeważają tam klify i strome zejścia do morza. Jest to jedno z najlepszych miejsc, w których można przyjrzeć się z bliska osmańskim zbiornikom na wodę.
– Turgutreis – 18 km od miasta Bodrum, około 54 km od lotniska Bodrum-Milas – Turgutreis znany jest przede wszystkim z największego na półwyspie bazaru, największego na półwyspie meczetu oraz dużego portu, z którego kursują statki na wyspy greckie. Można tam również znaleźć piękne plaże i dwa stanowiska archeologiczne na obrzeżach miasta.
– Yalıkavak – 20 km od miasta Bodrum, około 42 km od lotniska Bodrum-Milas – tutaj znaleźć można najpiękniejsze widoki, zatoki i grobowce królewskie wykute w skałach. Yalıkavak słynie jednak najbardziej z Palmariny, która jest połączeniem luksusowego centrum handlowego z portem, w którym cumują jachty z całego świata. >>> Więcej o Yalıkavak TUTAJ.
– Göltürkbükü – 20 km od miasta Bodrum, około 40 km od lotniska Bodrum-Milas – oprócz kilku hoteli można tu znaleźć grobowce królewskie wykute w skałach niedaleko centrum miasta oraz piękne widoki. Warto wspiąć się na pobliskie skały i przejść krętą drogą na zachód półwyspu, żeby zobaczyć jak wyglądają tamtejsze miejscowości.
– Gümüşlük – 20 km od miasta Bodrum, około 55 km od lotniska Bodrum-Milas – w miejscowości tej znaleźć można najbardziej klimatyczne restauracje podające lokalne ryby i owoce morza, a na wielbicieli historii czeka Wyspa Królików, na której znajdują się pozostałości antycznego miasta. Można do niej dojść zatopioną starożytną drogą, jednak znajdujące się na niej ruiny są niedostępne dla zwiedzających. >>>Więcej o Gümüşlük TUTAJ
– Güvercinlik – 20 km od miasta Bodrum, około 19 km od lotniska Bodrum-Milas – mała miejscowość przy drodze głównej prowadzącej na półwysep Bodrum, w której po raz pierwszy można zobaczyć Morze Egejskie wcinające się w ląd.
– Gündoğan – 23 km od miasta Bodrum, około 28 km od lotniska Bodrum-Milas – górzysta miejscowość z pięknymi widokami, w której przeważają wille oraz hotele.
– Akyarlar – 30 km od miast Bodrum, około 57 km od lotniska Bodrum-Milas – nieco na uboczu, ale w bardzo malowniczym miejscu i jedyne 4 km od greckiej wyspy Kos. Już podczas samego dojazdu do tej miejscowości można się zachwycić widokami i piękną błękitną wodą.
Transport publiczny na półwyspie
Dolmuş (wypchany do pełna)
Najlepszym środkiem komunikacji na półwyspie Bodrum jest dolmuş, czyli specjalnie oznaczony bus, który kursuje na wyznaczonych odcinkach. Dolmuşe, w zależności od trasy, mają różne kolory oraz tabliczkę z głównymi miastami/rejonami, w których się zatrzymują. W Turcji często zdarza się, że nie ma oznaczonych przystanków, ale w związku z tym, że Bodrum jest miejscowością turystyczną, trasy przejazdu dolmuşy przebiegają zazwyczaj przed bramami głównymi lub przy najbliższym skrzyżowaniu hoteli. Najlepiej wcześniej zapytać o dokładne miejsce postoju busów w recepcji, ewentualnie rezydenta. Kiedy widzimy nadjeżdżający dolmuş, należy pomachać do kierowcy i dać mu znać, że chcemy wsiąść.
W dolmuşach nie ma kas fiskalnych ani biletów, płaci się bezpośrednio u kierowcy zaraz po wejściu do busa, można zapłacić również przed wyjściem. Na terenie półwyspu bilety kosztują od 2 do 10 TL, cenniki zazwyczaj wywieszone są w pojeździe. Istnieje również możliwość opłat w euro czy dolarach, jednak najbardziej opłaca się używanie lir tureckich (TL). Polecam również wyliczenie odpowiedniej kwoty. Tureccy kierowcy dolmuşy jeżdżą szybko i w trakcie jazdy zajmują się wydawaniem reszty, odbieraniem telefonów i rozmawianiem z pasażerami.
W pełnym sezonie dolmuşe kursują praktycznie 24 godziny na dobę. Natomiast kiedy sezon ma się ku końcowi lub dopiero się zaczyna, trzeba brać pod uwagę to, że godziny ulegają znacznemu skróceniu i ostatni kurs do naszego hotelu może odjeżdżać o północy. Jeżeli chodzi od częstotliwość jeżdżenia busów, w sezonie jeżdżą zazwyczaj bardzo często – nawet co 10-15 minut, jeżeli jednak nasz hotel oddalony jest znacznie od drogi głównej, bardzo możliwe, że dolmuş do miasta odjeżdżał będzie co godzinę. Warto sprawdzać rozkłady jazdy, które czasami dostępne są w recepcji, a jeżeli w pobliżu mamy przystanek, jest duża szansa, że znajduje się na nim lista z godzinami odjazdu busów.
Wsiadamy do dolmuşa
Najważniejsza rzecz: zapamiętanie nazwy hotelu i nazwy miejscowości.
Tak jak już wcześniej pisałam, bus będzie oznaczony właściwym kolorem i opisany nazwami miejscowości, do których się udaje. Po wejściu wystarczy powiedzieć kierowcy nazwę miejscowości, do której chcemy jechać. Jeżeli tego nie zrobimy, bo a) zapomnimy nazwę b) wstydzimy się to również nic się nie stanie. Wyjeżdżając z hotelu wszyscy zazwyczaj udają się do miasta Bodrum, ewentualnie Turgutreis, a te posiadają własne dworce autobusowe (otogar), które są automatycznie stacjami końcowymi, więc sprawa jest tu prosta i wystarczy wysiąść na ostatnim przystanku.
Powrót dolmuşem do hotelu
Trochę łatwiej mają w tej kwestii osoby, które noszą hotelowe bransoletki. Wystarczy znaleźć dolmuş z odpowiednią nazwą miasta i pokazać kierowcy bransoletkę z nazwą hotelu. Będzie on wtedy wiedział, na którym przystanku wysiadamy i głośno nam to zakomunikuje, kiedy będziemy się zbliżać do celu. Jeżeli nie możemy odnaleźć właściwego busa również należy stosować tę samą metodę – pokazujemy bransoletkę przypadkowej osobie (najlepiej, gdyby był to kierowca dolmuşa), a ta prowadzi nas do odpowiedniego busa.
Turyści bez bransoletek hotelowych przed opuszczeniem hotelu notują na kartce nazwę hotelu oraz miasta, w którym się on znajduje i z ta kartką ruszają w trasę. Tak na wszelki wypadek.
Co powiedzieć, gdy chcemy wysiąść z dolmuşa?
Müsait bir yerde inebilir miyim? [Mysajt bir jerde inebilir mijim?]
lub krócej
Müsait bir yerde [Mysajt bir jerde]
albo jeszcze inaczej
Durakta inecek var [Durakta inedżek war]
Można również próbować w innych językach, ale nie gwarantuję sukcesu :)
UWAGA! Osoby, które spędzają wakacje w miastach Kadikale, Turgutreis i Akyarlar wyjeżdżając dolmuşem z hotelu dojeżdżają najpierw do dworca autobusowego w miejscowości Turgutreis i tam przesiadają się do busa jadącego do Bodrum. Osoby, które spędzają wakacje w miejscowości Yalıkavak mogą dojechać dolmuşem lub na piechotę dojść do dworca autobusowego w centrum miejscowości i tam wsiąść do dolmuşa w kierunku miasta Bodrum. Osoby mieszkające w miejscowości Gündoğan dojeżdżają dolmuşem do dworca w tej samej miejscowości i po przesiadce udają się kolejnym busem do Bodrum.
Taksówka
Taksówki w Bodrum nie należą do najtańszych. Cena za trasę o długości 4 km może sięgnąć nawet 20 TL (około 30 zł). Należy również pamiętać o tym, że po północy uruchamia się nocna taryfa, przez którą ceny przejazdu wzrastają dwukrotnie. I oczywiście pamiętajmy o tym, że można się targować.
Wynajem aut i skuterów oraz tankowanie
Wynajęcie auta w Bodrum to bardzo prosta sprawa, bo firm oferujących samochody jest na półwyspie mnóstwo. Auto można wynająć na lotnisku, w ulicznych biurach podróży, w specjalnych salonach czy nawet w hotelach. Przeciętna cena wynajmu samochodu, w zależności od marki, waha się między 70 a nawet 150 TL. Jest to cena za dobę użytkowania, do której czasami należy doliczyć zwrotną kaucję. Do tego pamiętać musimy o paliwie, które musi być uzupełnione przed odstawieniem auta do firmy. Poruszanie się autem po Bodrum może być dla niewprawionego kierowcy nieco skomplikowane. A wszystko przez specyficzny styl jazdy Turków, łamanie wszystkich przepisów ruchu drogowego, częste korki przy wjeździe do centrum miasta oraz bardzo często występujące wąskie lub jednokierunkowe uliczki. Trzeba jednak przyznać, że drogi zarówno na półwyspie, jak i w całej Turcji są bardzo dobre, więc jazda na dłuższych dystansach to sama przyjemność.
Jeżeli chodzi o skutery, to są one bardzo popularne na terenie półwyspu i zarazem najbardziej niebezpieczne. Powodują najwięcej wypadków i najczęściej tworzą problemy na drogach. Na typowy turecki skuter mieści się kilka osób, nie powinniśmy się również dziwić, gdy zobaczymy skuter jadący pod prąd lub skuter przepychający się między przechodniami na chodniku. Jazda skuterem rządzi się swoimi prawami. Skuter wynająć można zazwyczaj w tych samych miejscach, w których oferowany jest wynajem aut. Koszt wypożyczenia skutera zaczyna się już od 25 TL za jeden dzień.
W Turcji tankowanie odbywa się na nieco innych zasadach niż te, do których jesteśmy przyzwyczajeni w Polsce. Stacje benzynowe NIE są samoobsługowe. Aby zatankować auto należy podjechać do właściwego dystrybutora, oddać pracownikowi kluczyki, określić jakie paliwo chcemy zatankować i jaki ma być jego koszt. Pracownik stacji ustawi dla nas licznik na dystrybutorze, zatankuje za odpowiednią kwotę, od razu wydrukuje rachunek i u niego również należy zapłacić za zakupione paliwo.
A jak będzie to wyglądać cenowo? Spójrzmy na popularną stację Shell:
Benzin 95 Oktan (TL/lt) Shell Fuel Save – 4,26 TL
Benzin 95 Oktan (TL/lt) Shell V-Power Nitro+ – 4,28 TL
Motorin (TL/lt) Shell Fuel Save Diesel – 3,46 TL
Motorin (TL/lt) Shell V-Power Nitro+ Diesel -3,48 TL
Gaz (TL/lt) – 2,78 TL
Serwisy hotelowe
Bardzo często hotele oferują swoim gościom codzienne transfery do centrum miasta Bodrum lub na bazary w wyznaczonych do tego dniach. Przejazd taki najczęściej kosztuje 10 euro lub 10 dolarów. W cenie mamy zazwyczaj 4 godziny czasu wolnego i transfery w obie strony. Oczywiście, aby kurs taki odbył się zgodnie z planem organizator musi mieć określoną ilość zainteresowanych osób, dlatego polecam zapoznanie się z innymi turystami i zorganizowanie się w większej grupie. Bus dowozi nas do wyznaczonego miejsca i o umówionej godzinie przyjeżdża w to samo miejsce. Jeżeli mamy w planach wyjazd do miasta lub na bazar warto zapytać dzień wcześniej czy wymagana jest rezerwacja.
Z lotniska do centrum Bodrum
Turyści przylatujący do Bodrum zazwyczaj mają w pakiecie transfer z lotniska do hotelu. Gdyby jednak zdarzyło się inaczej, można wcześniej, za pomocą stron internetowych zamówić dowóz prosto do hotelu. Przykładowo: www.transfersbodrum.net, www.shuttledirect.com/en/airport/BJV lub www.bodrumtransfers.com. Niestety nie będą one należały do najtańszych, dlatego polecam również specjalne autobusy, które w 30 minut dowiozą nas do dworca autobusowego w Bodrum, a kosztować będą tylko 10 TL. Autobusy firmy Havaş czekają na przeciwko wyjścia z terminala lotniska i podstawiane są według rozkładu lotów na lotnisku.
*Centrum miasta Bodrum oddalone jest od lotniska Bodrum-Milas o około 40 km.
Pogoda w Bodrum
Poniższy widget automatycznie oblicza najwyższe, średnie oraz najniższe temperatury dla poszczególnych miesięcy na półwyspie Bodrum. Opady są tam tak znikome, że nie zostały w tym wykresie uwzględnione. Dlatego dodatkowo przedstawiam wyniki dla miasta Milas, oddalonego od Bodrum o około 50 km.
Wymiana waluty i bankomaty
Przede wszystkim należy unikać kantorów (Exchange Office / Döviz Bürosu) znajdujących się na lotniskach, wymiany walut w recepcjach hotelowych oraz wszelkich punktów, które pobierają prowizję (commission / komisyon), w tym banków. Wymienić walutę można w każdym miejscu, w którym wywieszona jest tabliczka z kursem walut – sklepy, supermarkety, restauracje, uliczne biura podróży, itp. Jednak najkorzystniejszy kurs znaleźć można w bankomatach. Najbardziej popularnym jest czerwony bankomat HSBC. Niestety bankomaty w Turcji nie posiadają menu w języku polskim. Oprócz standardowego pobrania lir tureckich z polskiego rachunku oraz wymiany walut, bankomaty w Turcji oferują również wypłatę w Euro, Dolarach oraz Funtach brytyjskich.
Karty telefoniczne
W związku z tym, iż Turcja jest poza Unią Europejską, obowiązują w niej wyższe stawki za połączenia z telefonów komórkowych do Polski. Koszt połączenia telefonicznego, wiadomości tekstowej oraz połączenia z Internetem dostajemy smsem od razu po przylocie do Turcji. Aby uniknąć płacenia wysokich rachunków polecam zakup magnetycznej karty telefonicznej do automatu, która nie jest droga, a wystarcza na kilka połączeń zarówno z telefonami stacjonarnymi, jak i komórkowymi. Karty te dostępne są prawie w każdym sklepie i kosztują 4 TL, 8 TL, itd.
Inną możliwością jest połączenie z siecią grecką, dzięki której za połączenie będziemy płacić zgodnie z cennikiem obowiązującym w Unii Europejskiej. Najpopularniejsza sieć i jednocześnie ta o najsilniejszym sygnale to Cosmote. Najłatwiej będzie ją złapać w miejscowościach Akyarlar oraz Turgutreis, które oddalone są od greckiej wyspy Kos o 4 km, oraz w miejscowości Yalıkavak. Jest też szansa na połączenie z siecią grecką w innych miejscowościach na południu półwyspu, najczęściej przy plażach.
Telefon kartı [telefon karty] – karta telefoniczna
Telefon kartı var mı? [telefon karty war my] – Czy są karty telefoniczne?
Poczta
Poczta w Turcji ukrywa się pod skrótem PTT (Posta ve Telgraf Teşkilatı). Żółte tło, litery PTT oraz symbol czerwonego skrzydła i granatowej trąbki to znaki charakterystyczne tureckiej poczty. Co ciekawe w urzędach tych ciężko o pocztówki, można natomiast kupić w nich znaczki pocztowe. Jeżeli chcemy wysłać kartkę do Polski, będzie nas to kosztować 2,60 TL. W pocztówki najlepiej zaopatrzyć się w sklepach z pamiątkami lub w ulicznych stoiskach. Zazwyczaj sprzedający przygotowują dla turystów specjalne oferty, często zdarza się, że można u nich kupić znaczki. Warto z tych ofert korzystać. Wypisane kartki ze znaczkiem oprócz tradycyjnych metod można zostawić w hotelowej recepcji. Niestety kartki pocztowe z Turcji mogą dotrzeć do adresata nawet po miesiącu od wysłania. Albo wcale, bo to zdarza się jeszcze częściej.
Kilka przydatnych zwrotów:
Polonya’ya [polonjaja] – do Polski
Posta pulu [posta pulu] – znaczek pocztowy
Bir tane [bir tane] – jedna sztuka
Iki tane [iki tane] – dwie sztuki
Üç tane [ycz tane] – trzy sztuki
Dört tane [dyrt tane] – cztery sztuki
Beş tane [besz tane] – pięć sztuk
Altı tane [alty tane] – sześć sztuk
Yedi tane [jedi tane] – siedem sztuk
Sekiz tane [sekiz tane] – osiem sztuk
Dokuz tane [dokuz tane] – dziewięć sztuk
On tane [on tane] – dziesięć sztuk
On bir tane [on bir tane] – jedenaście sztuk
I to tyle! Następne części już wkrótce. A teraz możecie kliknąć tutaj: Bodrum – informacje ogólne PRZEWODNIK (Część 1), aby pobrać plik z przewodnikiem, wydrukować go i wziąć ze sobą na wakacje LUB zjechać trochę niżej i kliknąć ikonę “Drukuj”, aby wydrukować plik bezpośrednio ze strony.
Więcej wpisów dotyczących Bodrum możesz przeczytać TUTAJ
Jeżeli podoba Ci się mój przewodnik i uważasz, że jest przydatny – udostępnij go i podziel się nim z innymi. Będę wdzięczna. Możesz też dołączyć do fanów bloga na facebooku :)